Christus aan het kruis, "De lanssteek"

De Antwerpse burgemeester Nicolaas Rockox bestelde dit schilderij in 1619 voor het hoogaltaar van de Antwerpse minderbroeders-recolettenkerk. Dit was de eerste Antwerpse kerk waarin de eucharistische rooms-katholieke dienst vervangen was door de calvinistische dienst van het woord. Opmerkelijk is hoe sterk in deze voorstelling de nadruk op de bekering wordt gelegd. In het beangstigend donker van een zonsverduistering is Christus aan het kruis gestorven en Longinus te paard, vergezeld van een tweede ruiter, doorboort met zijn lans de rechterzijde van Christus. Met een vertwijfeld handgebaar tracht Maria Magdalena vergeefs de lansstoot af te weren. Maria, de handen gevouwen, wendt het hoofd ter zijde en kijkt smekend naar de hemel: Johannes en Maria van Cleophas delen haar smart. Een soldaat op een ladder breekt met een metalen staaf de benen van de kwade moordenaar. De goede moordenaar staart gelaten ten hemel. Onderaan de voet van het kruis zijn twee mannen getuige van de executie. Zij nemen de positie in van waaruit wij als toeschouwer de schokkende gebeurtenissen volgen.