Rubens drawing, photo Frederik Beyens

De Vlaamse Gemeenschap heeft een verloren gewaande tekening van Peter Paul Rubens aangekocht. Het werk wordt opgenomen in de Topstukkenlijst en het Museum Plantin-Moretus krijgt het in langdurige bruikleen.

Het gaat om een ontwerp dat Rubens maakte in opdracht van de familie Moretus voor een illustratie in het boek Opticorum libri sex van de wiskundige en fysicus Franciscus Aguilonius. Dat natuurkundige werk over optica werd in 1613 uitgegeven door Plantijns uitgeverij. Het ontwerp van Rubens illustreert de vaak nauwe samenwerking tussen Rubens en de Moretus-familie. Voor de collectie van het Museum Plantin-Moretus is deze tekening een belangrijke aanwinst.

Rubenstekening Museum Plantin-Moretus
Rubenstekening, Museum Plantin-Moretus, foto Frederik Beyens

 

De Opticorum libri sex - oftewel Zes boeken over optica - van de jezuïet Franciscus Aguilonius (1567-1617) was een van de allereerste publicaties van de Plantijnse uitgeverij waaraan Rubens zijn medewerking verleende. Het boek geeft een uitvoerig overzicht van de toenmalige kennis van optica. Behalve de titelpagina ontwierp Rubens ook de titelvignetten voor de zes delen van het boek.

Op de recent ontdekte tekening, een ontwerp voor het laatste boekdeel over projecties, knielt een geleerde met een armillarium – oftewel een hemelglobe voorzien van metalen ringen die de belangrijkste cirkels van de hemel voorstellen. Een putto verlicht met een brandende toorts de globe. De schaduw van de ringen op de grond wordt bestudeerd door twee andere putti. In zijn boek beschrijft Aguilonius de vele mogelijke toepassingen van projecties in wetenschap en kunst.

De tekening behoorde tot de 18de-eeuwse privécollectie van de markies van Lagoy, Jean-Baptiste-Florentin-Gabriel de Meryan (1764-1829). Nadien bleef ze in handen van de familie, daardoor was het ontwerp tot voor kort volledig ongekend. Wetenschappers vermoedden dat het verloren was gegaan.

(bron: Museum Plantin-Moretus)