De expo Sensatie en sensualiteit. Rubens en zijn erfenis onderzoekt de impact van Peter Paul Rubens op de schilderkunst, van Van Dyck tot Gainsborough en Delacroix tot Kokoschka.
Peter Paul Rubens was een van de meest vernieuwende schilders in de kunstgeschiedenis. Zijn impact op de generaties na hem is immense. Voor het eerst onderzoeken het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA), de Royal Academy of Arts Londen en BOZAR BrusselRubens als rolmodel. De tentoonstelling Sensatie en sensualiteit. Rubens en zijn erfenis brengt zo'n 160 werken samen. Iconische schilderijen van Rubens, en werken van zijn artistieke erfgenamen.
Het is een paradox dat Peter Paul Rubens (1577-1640) onnavolgbaar zou zijn, en toch al vier eeuwen lang tot ver buiten Europa hét grote voorbeeld is voor schilders als Rembrandt, Murillo, Watteau, Fragonard, Gainsborough, Reynolds, Delacroix, Cézanne, Renoir, Kokoschka en vele anderen. Zelfs in het oeuvre van Picasso vinden we zijn beeldtaal terug. De internationale tentoonstelling Sensatie en sensualiteit. Rubens en zijn erfenis toont dit fenomeen en haalt werk van deze illustere kunstenaars naar het thuisland van de wereldvermaarde Vlaamse meester.
SENSATIONEEL EN SENSUEEL
Veel werken van Rubens zijn sensationeel: luid, krachtig en soms gewelddadig, in dienst van de katholieke propaganda en van absolutistische vorsten. Met zijn bijna cinematografische verbeelding van agressie, gevechten en barbaarse taferelen, kan men Rubens de Quentin Tarantino van zijn tijd noemen. Toch is hij ook een sensuele schilder in zijn informele familieportretten, landschappen en herderstaferelen, boerendansen en liefdestuinen. Hiermee staat Rubens aan de wieg van rococo, romantiek en impressionisme.
De schilder was zo veelzijdig dat hij kustenaars uit alle naties aansprak. Deze belangstelling is vaak selectief. Spanjaarden verkozen zijn religieuze stukken. De Engelsen spiegelden zich aan zijn portretten en landschappen. Franse schilders voelden zich vooral aangetrokken door de erotiek en poëzie in zijn werk. Duitse en Oostenrijkse kunstenaars bewonderden zijn levenskracht.
Heel wat getalenteerde kunstenaars lieten zich verleiden door Rubens' gebruik van compositie, kleur of techniek en kwamen op die rijke voedingsbodem tot rijpheid en bloei. Na zijn ontmoeting met Rubens ging Velázquez anders schilderen en gebruikte hij op diens aanwijzing een lichtere grondlaag.
160 KUNSTWERKEN, 6 THEMA'S
De tentoonstelling Sensatie en sensualiteit toont meer dan 160 kunstwerken en leidt de bezoeker langs zes tot de verbeelding sprekende thema's waar het niet alleen in de schilderkunst maar ook in het leven om draait: geweld, macht, wellust, compassie, elegantie en poëzie. Elk van deze hoofdstukken toont verbanden tussen meesterwerken van Rubens en kunstenaars na hem. De Tijgerjacht uit het Musée des Beaux-Arts in Rennes hangt naast Delacroix' Leeuwenjacht uit Stockholm; de wulpse Pan en Syrinx uit de Gemäldegalerie van Kassel naast het gelijknamige werk van Boucher uit de National Gallery Londen; het Portret van Maria Grimaldi en haar dwerg uit Kingston Lacy in combinatie met Een Genuese edelvrouw en haar zoon uit Washington door Rubens' beroemde leerling van Dyck; en de Rubenspastiche Fishing van Manet uit het Metropolitan Museum in New York zie je naast Rubens' Andriërs uit het Nationalmuseum in Stockholm.
De 20 schilderijen, 6 olieverfschetsen, 8 tekeningen en 10 prenten van Rubens worden in dialoog gebracht met werken van zijn artistieke erfgenamen zoals Böcklin, Carpeaux, Constable, Corinth, Coypel, Daumier, Delacroix, Fragonard, Gainsborough, Géricault, Jordaens, Klimt, Kokoschka, Le Brun, Makart, Murillo, Picasso, Rembrandt, Renoir, Reynolds, Sandrart, Turner, Watteau...
PRESTIGIEUZE BRUIKLENEN
Heel uitzonderlijk zal Rubens' Liefdestuin, één van de absolute topstukken uit het Prado (Madrid) naar Brussel reizen. Daar wordt het verenigd met voorbereidende schetsen uit het Amsterdam Museum en met twee modeltekeningen die Rubens op basis van zijn schilderij maakte voor een schitterende prent (Metropolitan Museum, New York). Door die hereniging kan men de beroemde compositie zien evolueren van idee tot reproductie.
Naast de eerder genoemde belangrijke bruikleengevers uit het buitenland zijn er o.a. Tate Britain (Londen), de Neue Pinakothek (München), de Nasjonalgalleriet (Oslo), de verzameling van Koningin Elisabeth II en ook privécollecties.
INTERNATIONALE SAMENWERKING
Het KMSKA is tot eind 2017 gesloten vanwege renovatiewerkzaamheden. Sensatie en sensualiteit vindt plaats in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en is een samenwerking tussen beide instellingen en de Royal Academy of Arts in Londen, waar de tentoonstelling in het voorjaar van 2015 te zien zal zijn.
MULTIDISCIPLINAIR PROGRAMMA
BOZAR brengt dit najaar hulde aan Rubens, en toont hoe de Antwerpse meester ook artiesten uit andere kunstendisciplines weet te inspireren. Zo organiseert BOZAR MUSIC de concertreeks The Musical Humors of Rubens met muziek uit het tijdperk van Rubens. Hoogtepunt vormt het concert (06.12.2014) met bijhorende CD, Het oor van Rubens, door Huelgas Ensemble. BOZAR LITERATURE nodigt zes schrijvers uit - David Bosch, Annemarie Estor, Lydia Flem, Peter Holvoet-Hanssen, Pjeroo Roobjee en Jean-Philippe Toussaint - om zich te laten inspireren door een werk van Rubens. Het resultaat is te lezen in de bezoekersgids en te beluisteren via de videogids. Verder vertoont BOZAR CINEMA de kunstfilm die Henri Storck maakte over Rubens in 1948. Tot slot zijn er ook twee multimedia-installaties tijdens de BOZAR NIGHT en BEAF. Ingrid Van Wantoch Rekowski presenteert haar video-installatie Rubens-Metamorfoses tijdens de BOZAR NIGHT (10.11.2014) en videokunstenaar Quayola vertoont tijdens BEAF (25 > 27.09.2014) zijn installatie Strata #4, die letterlijk dieper ingaat op de grote altaarstukken van Rubens en van Dyck via hoge resolutiebeelden.
Sensatie en sensualiteit. Rubens en zijn erfenis
25 september 2014 - 4 januari 2015
BOZAR Brussel