Onze-Lieve-Vrouwekathedraal Antwerpen
Contact

Onze-Lieve-Vrouwekathedraal Antwerpen

Handschoenmarkt


2000 Antwerpen

België

T 0032 (0)3 2139951



info@dekathedraal.be


Website
 

Al meer dan duizend jaar eert en vereert men in Antwerpen Onze-Lieve-Vrouw, die de patrones is van zowel de stad als de Kathedraal. Waar de kathedraal nu staat, bevond zich van de negende tot de twaalfde eeuw een kleine Onze-Lieve-Vrouwekapel, die in 1124 de status van parochiekerk verwierf. In de loop van de twaalfde eeuw werd ze door een grotere, romaanse kerk vervangen. Uit muur- en funderingsresten blijkt dat die 80 meter lang en 42 meter breed was en er ongeveer zoals de St. Maria im Kapitol in Keulen moet hebben
uitgezien.

In 1352 werd begonnen met de constructie van een nieuwe kerk, die de grootste gotische kerk van de Nederlanden zou worden. Aanvankelijk lag het in de bedoeling haar van twee identieke hoge torens te voorzien.

In 1521, na bijna 170 jaar, was de Onze-Lieve-Vrouwekerk af. Nadat de nieuwe kerk in de nacht van 5 op 6 oktober 1533 grotendeels uitbrandde, gingen alle energie en middelen naar het herstel. De voltooiing van de tweede toren werd uitgesteld, wat tot afstel leidde. Overigens werd de kerk pas in 1559 de hoofdkerk van het bisdom Antwerpen en dus een kathedraal, en was ze die titel van 1801 tot 1961 weer kwijt omdat het bisdom in die periode was opgeheven. Als bouwwerk is de overwegend in baksteen en witte natuursteen opgetrokken Onze-Lieve-Vrouwekathedraal een indrukwekkend voorbeeld van Brabantse gotiek. Tot de belangrijkste kenmerken daarvan behoren een sierlijke integratie van bouw- en beeldhouwkunst, een sobere en open binnenarchitectuur die op een complexe constructie is gebaseerd, ruimtelijke en verticale effecten, en een subtiel spel van licht en schaduw. De kerk telt een hoge noorder- en een lagere zuidertoren, een achthoekige viering- of kruisingstoren met uivormige top, zeven beuken, een kruisbeuk, een koor, een kooromgang, vijf straalkapellen en zes zijwaarts gelegen kapellen. Aan de noordertoren is een eeuw gebouwd, waardoor zijn stijl van robuust hooggotisch onderaan naar verfijnd laatgotisch bovenaan evolueert. De laagste geledingen zijn zwaar en vierkant, met weinig ornamenten, terwijl de toren hogerop steeds rijker versierd en meer opengewerkt is. De spits oogt als stenen kantwerk.

De brand van 1533 is lang niet de enige ramp waardoor de kathedraal werd geteisterd. Amper 33 jaar later, tijdens de Beeldenstorm van 20 augustus 1566, verwoestten de protestanten een groot deel van het waardevolle interieur. Toen Antwerpen in 1581 onder protestants bewind kwam, werden andermaal tal van kunstschatten en meubelen vernield, verwijderd of verkocht. Pas na 1585 keerde met het herstel van de rooms-katholieke heerschappij de rust weer. Twee eeuwen later deed zich nog een ramp voor. In 1794 veroverden de Franse revolutionairen onze gewesten, waarbij ze de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal plunderden en ernstig beschadigden. Omstreeks 1798 speelde het Franse bewind zelfs met de gedachte het gebouw te slopen. Maar na elke klap heeft de Kathedraal zich weten te herstellen. In 1816 keerden verscheidene belangrijke kunstwerken, waaronder drie meesterwerken van Rubens, uit Parijs terug. En gespreid over de negentiende eeuw werd de kerk volledig gerestaureerd en heringericht. Tussen 1965 en 1993 vond opnieuw een totale restauratie plaats.

In de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal zijn vier meesterwerken van Rubens' hand te vinden: De kruisoprichting (1609-1610), De verrijzenis van Christus (1611-1612), De kruisafneming (1611-1614) en De hemelvaart van Maria (1625-1626). Naast de werken van Rubens vindt men in de kathedraal belangrijke kunstwerken van verschillende barokke kunstenaars zoals Otto van Veen, Maerten de Vos, Hendrick van Balen I, Cornelis Schut I en Artus Quellinus II.

Acht altaarstukken uit de museumcollectie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) vormen de pronkstukken van de tentoonstelling Reünie, van Quinten Metsijs tot Peter Paul Rubens. Meesterwerken uit het Koninklijk Museum terug in de Kathedraal. Omdat het museum gerenoveerd wordt, werd de expo Reünie verlengd tot eind 2018, tot aan de heropening van het KMSKA. Zo blijven de kunstwerken tijdens de sluiting toch tentoongesteld in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal.

CC BY (Creative Commons 4.0)