De heilige Petrus

Wordt de barokkunst gemakkelijk geassocieerd met theatrale, gesticulerende personages, toch weet zij, meer dan welke kunststroming ook, figuren ten tonele te voeren die op een serene en ingetogen wijze uitdrukking geven aan hun gevoelens. Zo ook de Petrusfiguur, gebeeldhouwd door Artus Quellin I (1609-1668). Als patroonheilige tooide hij het gedachtenismonument van kanunnik Peter Saboth (†1658), bestemd voor de eerste noordelijke pijler van de middenbeuk waar hij bedoeld was als eerste van een traditionele apostelenreeks op de toen nog alle 12 lege zuilen van de middenbeuk. Bij gebrek aan (belangstelling van) andere gefortuneerde overledenen, stond Petrus daar op zijn hoge voetstuk alleen en werd hij nadien naar beneden gebracht.
De haan aan Petrus’ voeten herinnert aan de voorspelling die Jezus hem vóór zijn gevangenneming gedaan had: “voorwaar Ik zeg u: nog deze nacht, vóór het kraaien van de haan, zult gij Mij driemaal verloochenen” (Mt.26,34). Zo geschiedde en onmiddellijk na het kraaien van de haan en bij de aanblik van Jezus “herinnert Petrus zich het woord (van Jezus)”, krijgt hij spijt “en begon hij bitter te wenen” (Mt.26,75), aldus ook het Latijnse chronogram op het voetstuk: “Petro, reCorDantI VerbI, et aMare fLentI”. Het gelaat van Petrus vertolkt het verdriet bij de innige worsteling van de gewetenswroeging om het verloochenen van zijn geliefde leermeester Jezus. Om toch maar zichzelf te redden durft een mens zelfs zijn beste vrienden laten vallen. Zelfbehoud versus vriendschap: een eeuwige strijd. Om voor dat geloof in Jezus op te komen, is Petrus uiteindelijk bereid zelf de kruisdood te sterven, vandaar het traditionele omgekeerde kruis naast hem.
Omwille van zijn uitzonderlijke pracht en expressiviteit wordt het beeld door de Franse overheid aangeslagen voor museale bestemming, doch na het concordaat met Napoleon keert het barokke meesterwerk in 1803 weer.